Śląski Uniwersytet Medyczny: pierwsze zabiegi stomatologiczne z użyciem rozszerzonej rzeczywistości

System wykorzystuje specjalne gogle, które pozwalają na trójwymiarową, interaktywną wizualizację danych medycznych pacjenta. Były to: zabieg ekstrakcji zęba zatrzymanego, wykonany we współpracy z lek. dent. Katarzyną Olek, specjalistą w zakresie chirurgii stomatologicznej oraz zabieg periodontologiczny z lek. dent. Maciejem Łopacińskim u pacjentki ze zdiagnozowanym zapaleniem przyzębia.

– W pierwszym przypadku zatrzymana ósemka była powodem częstych dolegliwości bólowych, w drugim zaś nieleczone schorzenie mogło prowadzić do utraty zębów- wyjaśnia prof. Małgorzata Skucha – Nowak, kierownik Zakładu Propedeutyki Stomatologii, prodziekana Wydziału Nauk Medycznych w Zabrzu.

Nowoczesna technologia pozwala na większą precyzję

Rzeczywistość rozszerzona, którą wykorzystano podczas zabiegu, to obraz świata, który widzimy, tyle że z naniesionymi elementami – w tym przypadku obrazem badania tomograficznego (CBCT), co pozwala na uzyskanie dokładnego, trójwymiarowego obrazu struktur szczękowo-twarzowych z uwzględnieniem nie tylko kości i zębów, ale również nerwów przy użyciu gogli Hololens 2. – AR nie przenosi nas więc do wirtualnej rzeczywistości (VR), lecz dodaje obiekty do obrazu rzeczywistości, w której się znajdujemy – podkreśla prof. Skucha – Nowak.

Technologia AR, zastosowana w CarnaLife Holo, pozwala lekarzom na zdecydowanie większą precyzję zarówno podczas planowania zabiegu chirurgicznego, jak i podczas samego jego przebiegu. – Holograficzny obraz 3D nakłada się na obraz naturalny i w ten sposób lepiej uwidaczniamy pole operacyjne, co pozwala z niezwykłą dokładnością przeprowadzić zabieg, np. nie naruszyć okolicznych tkanek i jak najbardziej ograniczyć inwazyjność interwencji chirurgicznej. Wraz z Zespołem wykorzystaliśmy tę technologię do planowania przedoperacyjnego, jak również śródoperacyjnego – dodaje prof. Małgorzata Skucha – Nowak.

Integracja technologii rozszerzonej rzeczywistości i wykorzystanie hologramów w planowaniu zabiegu pozwoliła lepiej dopasować procedury chirurgiczne. Na tym etapie można wstępnie powiedzieć, iż zastosowanie tego typu innowacyjnych rozwiązań może stanowić sposób, by skrócić procedurę kwalifikacji i planowania zabiegu, przy wprawnym posługiwaniu się narzędziem może potencjalnie skrócić czas zabiegu, co jest niezwykle istotne dla pacjenta stomatologicznego.

Brak właściwej higieny jamy ustnej

Niejednokrotnie przyczyną chorób przyzębia może być, oprócz czynników ogólnoustrojowych i miejscowych m. in. genetycznych, schorzeń ogólnych czy warunków anatomicznych brak właściwej – dla danej sytuacji klinicznej – higieny jamy ustnej, czyli odpowiedniego mycia zębów, które usuwają zalegające po posiłkach resztki pokarmowe oraz płytkę bakteryjną. – W jamie ustnej człowieka bytuje około 50 miliardów bakterii należących do 300 gatunków. Nie wszystkie biorą jednak udział w procesach chorobowych. Bakterie bytujące w jamie ustnej określa się mianem „oportunistycznych amfibiontów”, czyli mających tzw. dwoisty stosunek do swojego żywiciela – w tym przypadku człowieka. W pewnych warunkach mogą odgrywać rolę nieszkodliwych symbiontów, a w innych rolę patogenną – podkreśla prof. Skucha-Nowak.

Najczęściej w zaawansowanych przypadkach klinicznych schorzeń przyzębia konieczna jest wizyta u specjalisty periodontologa, który zdiagnozuje problem i wskaże optymalne sposoby leczenia. – Zabieg chirurgiczny w obrębie przyzębia, niestety, w wielu przypadkach, staje się koniecznością. Jest to związane np. z głębokością kieszonek przyzębnych, potrzebą usunięcia zalegającej poddziąsłowej płytki bakteryjnej wraz z jej toksynami i obumarłym nabłonkiem – wyjaśnia prof. Skucha – Nowak.

Wpływ na zdrowie całego organizmu

O stan jamy ustnej należy dbać właściwie od momentu urodzenia dziecka. Brak właściwej higieny jamy ustnej prowadzi bowiem do próchnicy, tworzenia się aft czy grzybicy. Z danych NFZ wynika, że próchnica jest chorobą pojawiającą się w pierwszym roku życia dziecka. Występuje u 35–50 proc dzieci między 2 a 3 rokiem życia. Zwiększa się do 56 – 60 proc. u 3,4 -latków. Niestety, niemal 90 proc. 12-latków w Polsce ma próchnicę, co potem przekłada się na poważne problemy w dorosłym życiu. Problemy jamy ustnej wpływają na stan całego organizmu w każdym wieku. Szczególnie powinny uważać kobiety w ciąży, by nie dopuścić do powstania stanu zapalnego w obrębie jamy ustnej, który może mieć negatywny wpływ na przebieg ciąży – dodaje ekspertka z SUM.

Szczególne problemy dotyczą też ostatnich zębów trzonowych, do których zaliczane są ósemki. Ich proces wyrzynania się, położenia w kości i specyficznej lokalizacji w okolicy kąta żuchwy oraz guza szczęki są niejednokrotnie przyczyną szeregu kłopotów dla pacjentów i pojawiają się wskazania, aby je chirurgicznie usunąć. – Oprócz wykorzystania rozszerzonej rzeczywistości w obszarze chirurgii stomatologicznej i periodontologii, wraz z Zespołem, pracujemy nad szerszym wykorzystaniem tej innowacyjnej technologii w innych dziedzinach m. in. stomatologii zachowawczej i endodoncji dzieci i dorosłych, protetyce, ortodoncji itd. – mówi prof. Skucha – Nowak.

Pionierskie rozwiązania w stomatologii

Śląski Uniwersytet Medyczny jest pionierem, jeśli chodzi o nowoczesne rozwiązania w stomatologii. Oprócz korzystania z metod rozszerzonej rzeczywistości od kilku lat wykorzystuje się wirtualną rzeczywistość (VR). „Wirtualny gabinet stomatologiczny” w całości zaprojektowany przez pracowników SUM i wdrożony w proces dydaktyczny kierunku lekarsko-dentystycznego Wydziału Nauk Medycznych w Zabrzu jest jedynym tego typu w Polsce nowoczesnym narzędziem edukacyjnym. Odzwierciedla autentyczny gabinet i realistyczne sytuacje kliniczne. – Student nabywa umiejętności z uwzględnieniem zasad ergonomii, poznaje zakres i czynności wymagane od lekarza dentysty, pozwala mu poznać jego możliwości oraz wybrać właściwe dla siebie rozwiązania. Wykorzystanie VR w procesie kształcenia studentów uczelni medycznych ma na celu: znacznie wcześniej niż dotychczas zapoznanie się z problemami klinicznymi, kształtowanie umiejętności krytycznego myślenia, nauki pracy w zespole, nabycia umiejętności kreowania innowacyjnych rozwiązań. Narzędzie to pozwala również na zwiększenie kreatywności studentów, skuteczności osiągania, a później weryfikacji zakładanych efektów uczenia się, skłonienie do samodzielnego poszukiwania rozwiązań problemów, z którymi spotkają się na swojej drodze zawodowej, a także na zmuszenie studentów do zweryfikowania swojej dotychczasowej wiedzy i umiejętności, co może pozwolić im na indywidualne określenie obszarów do uzupełnienia lub utrwalenia. (…) Wykorzystanie „wirtualnego gabinetu stomatologicznego” jako jednego z narzędzi dydaktycznych pozwala na samodzielność studentów i rozbudzanie ich kreatywności przy równoczesnym braku ryzyka dla chorego, w symulowanych warunkach klinicznych – wyjaśnia prof. Skucha – Nowak.